ZASADY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY

Iskierka_240

Przypadkowe urazy przeważnie nie są ciężkie i zwykle można je zwalczać za pomocą prostych technik udzielania pomocy. Każdy powinien jednak być przygotowany na możliwość zdarzenia się poważniejszego wypadku, wymagającego odeń udzielenia niezbędnej pomocy przedlekarskiej, obejmującej nawet przywracanie oddechu. Dlatego więc sprawą zasadniczą jest dokładne i szybkie podjęcie koniecznych działań, co wymaga dobrej oceny sytuacji i zdrowego rozsądku. Na przykład niewiele pożytku przyniesie ratowanie osoby porażonej prądem, jeżeli jego źródło nie zostanie wyłączone. Równie ważna jest wiedza na temat czynności, jakie należy podjąć. W każdej sytuacji celem udzielenia pomocy jest ratowanie życia, zapobieganie pogorszeniu stanu osoby poszkodowanej i pomoc w przywróceniu jej do stanu normalnego. Zadaniem osoby udzielającej pomocy jest stwierdzenie - bez narażania własnego zdrowia i życie - co się właściwie stało, uspokojenie i opieka nad osobą poszkodowaną w celu zażegnania dalszego zagrożenia, opatrzenie obrażeń i zapewnienie transportu do domu lub szpitala. Wezwanie pogotowia bywa zwykle konieczne w razie trudności z oddychaniem, poważnych zaburzeń czynności serca, intensywnego krwotoku, utraty świadomości, rozległych oparzeń, wstrząsu lub zatrucia. We wszystkich tych okolicznościach niezbędne jest przewiezienie ofiary do szpitala.
Im szerszy jest zakres posiadanej wiedzy tym sprawniejsze i skuteczniejsze działanie w razie wypadku.

UZYSKANIE FACHOWEJ POMOCY W NAGŁYCH WYPADKACH
Zwykle najskuteczniejszym sposobem zapewnienia osobie poszkodowanej fachowej pomocy jest odwiezienie jej do najbliższej placówki medycznej, lub na pogotowie. NIE NALEZY próbować przewozić osoby poszkodowanej jeżeli:

- istnieje prawdopodobieństwo urazu kręgosłupa i/lub nastąpił inny uraz, wymagający zastosowania noszy (np. złamanie nogi)
- osoba poszkodowana wymaga nadzoru ze względu na utratę przytomności lub bardzo ciężki stan, a nie ma w pobliżu innych osób mogących sprawować opiekę.

W takich wypadkach lub jeśli nie dysponujemy środkiem transportu, należy niezwłocznie wezwać karetkę. W razie wątpliwości, lub znacznej odległości miejsca wypadku od szpitala (stacji pogotowia), należy zasięgnąć porady najbliższego lekarza.

PIERWSZE KROKI
Jeśli osoba poszkodowana ucierpiała w wyniku poważnego wypadku, udziel pomocy według poniższych zasad. Jednocześnie ktoś inny powinien wezwać pomoc medyczną.

- sprawdź oddech. W razie jego braku podejmij sztuczne oddychanie metodą usta - usta,
- postaraj się zatamować intensywny krwotok,
- w razie utraty przytomności ułóż osobę poszkodowaną w pozycji bezpiecznej,
- opatrz rozległe oparzenia,
- obserwuj, czy nie wystąpiły objawy wstrząsu i w razie potrzeby podejmij niezbędne działania.

SZTUCZNE ODDYCHANIE USTA - USTA
Zatrzymanie oddechu może nastąpić po wpadnięciu do wody, utracie świadomości, porażeniu prądem lub zażyciu trucizn. Jeśli ofiara jest nieprzytomna i wydaje się, że nie oddycha, najważniejsze jest przywrócenie oddechu za pomocą metody
usta - usta zastosowanej przed przybyciem lekarza i przed opatrywaniem innych urazów. Wyjątkiem jest zachłyśnięcie. Metodę usta - usta można stosować wobec starszych dzieci, ale u niemowląt i małych dzieci należy stosować metody alternatywne, opisane poniżej.

Przywracanie oddechu starszym dzieciom i dorosłym

1) Ułóż ofiarę na sztywnym, twardym podłożu, twarzą ku górze. Podeprzyj kark i i odchyl głowę ku tyłowi. Oczyść palcem jamę ustną, aby usunąć ewentualne szkody na drodze do tchawicy.

2) Zatkaj nos ofiary i weź głęboki wdech, a następnie przyciśnij mocno usta do ust ofiary. Wdmuchnij mocno 4 razy powietrze do płuc ofiary.

3) Kontynuuj pompowanie powietrza w odstępach pięciosekundowych. Po każdym wydechu odrywaj usta od ust ofiary, słuchając, jak powietrze uchodzi z jej płuc. Obserwuj ruch klatki piersiowej. Nie przerywaj stosowania sztucznego oddychania do nadejścia pomocy lub do momentu, kiedy ofiara jest już w stanie oddychać samodzielnie.

Przywracanie oddechu niemowlętom i małym dzieciom

1) Ułóż dziecko na plecach i oczyść jamę ustną, jak w p. 1 powyżej.

2) Podtrzymaj lekko czubek głowy dziecka ręką, weź głęboki wdech i przyciśnij usta do ust i nosa dziecka. Wdmuchaj delikatnie powietrze do jego płuc.

3) Oderwij usta i obserwuj klatkę piersiową dziecka w trakcie odchodzenia powietrza z płuc. Powtarzaj sztuczne oddychanie co 2-3 sekundy aż do przybycia pomocy medycznej lub podjęcia przez dziecko samodzielnego oddychania.

SZTUCZNE ODDYCHANIE USTA - NOS
Uraz twarzy może uniemożliwić pompowanie powietrza przez usta ofiary. W takim przypadku należy ją położyć na plecach i szybko oczyścić jamę ustną i drogi oddechowe z ciał obcych. Odchyl głowę ofiary ku tyłowi, jak do oddychania metodą usta - usta. Nabierz głęboko powietrza i przyciśnij usta do nosa ofiary. Zamknij usta ofiary podtrzymując jej podbródek. Wdmuchnij mocno powietrze do nosa. Unieś głowę i otwórz usta ofiary, obniżając jej podbródek, by umożliwić wydech. Powtarzaj w odstępach pięciosekundowych, jak przy sztucznym oddychaniu metodą usta - usta.

POZYCJA BEZPIECZNA
Pozycja bezpieczna jest właściwą pozycją dla osoby nieprzytomnej, umożliwiającą prawidłowe oddychanie i zapobiegającą zachłyśnięciu się lub zakrztuszeniu wymiocinami. Ułożenie kończyn zapewnia stabilne i wygodne położenie całego ciała. Ułóż ofiarę w tej pozycji, po upewnienie się, że oddycha normalnie i po opatrzeniu widocznych urazów. NIE STOSUJ tej pozycji, jeżeli podejrzewasz uraz pleców lub kręgosłupa.

1) Sprawdź czy w jamie ustnej osoby nieprzytomnej nie ma ciał obcych, lub np. sztucznej szczęki.

2) Ułóż bliższe sobie przedramię ofiary wzdłuż jej ciała, podkładając dłoń pod udo.

3) Przełóż drugie jej ramie w poprzek ciała dłonią ku sobie, a następnie odleglejszą od siebie nogę nieco unieś i ułóż na drugiej, krzyżując na wysokości kostek, lub kolan.

4) Jedną ręką ochraniaj i podtrzymuj głowę ofiary. Drugą ręką uchwyć odzież na odleglejszym od siebie biodrze i szybkim ruchem przyciągnij ciało ku sobie opierając o własne uda.

5) Popraw położenie głowy ofiary, upewniając się, że powietrze nadal ma dostęp do płuc.

6) Ułóż bliższe sobie ramię ofiary w wygodnej pozycji, podpierającej tułów i podciągnij górną (bliższą sobie) nogę w kolanie, tak by zapewnić stabilność dolnej połowy ciała. Ostrożnie wyciągnij drugą rękę spod biodra ofiary w stronę bardziej odległą od siebie, uwalniając od ciężaru najpierw ramię. Ułóż ją dłonią ku górze, równolegle do ciała, zapobiegając odwróceniu się poszkodowanego na plecy.

UTONIĘCIE
Przy ratowaniu topielca należy jak najszybciej sprawdzić jego oddech. Jeśli nastąpiło zatrzymanie podejmij niezwłocznie sztuczne oddychanie metodą usta - usta. Nie czekaj do chwili całkowitego wyciągnięcia ofiary z wody, ani nie zaprzątaj sobie uwagi koniecznością usunięcia wody z płuc. Po przywróceniu oddychania i wyciągnięciu ofiary z wody ułóż ja w pozycji bezpiecznej i dobrze okryj kocem lub odzieżą. Wezwij pomoc medyczną.

1) Usuń wszystkie obce ciała, np. wodorosty z ust ofiary i podejmij sztuczne oddychanie metodą usta - usta.

2) Jeżeli ofiara znajduje się jeszcze w wodzie na tyle jednak płytkiej, że możesz stanąć, podtrzymuj jedną ręką tułów, a drugą głowę topielca, równocześnie zaciskając palcami jego nos.

KRWOTOK
Krwotok z rozcięcia lub poważniejszego zranienia może być groźny i należy go szybko i zdecydowanie tamować. Krwotok należy uznać za niebezpieczny, jeśli:

- krew gwałtownie tryska z rany,
- oceniasz, że ofiara straciła ponad 250 ml krwi,
- krwawienie nie ustaje po 5 minutach.

[b]Obfity krwotok
Krwawienie z drobniejszych skaleczeń zwykle ustaje samo w krótkim czasie. W razie poważnego zranienia krew może wypływać jednak tak gwałtownie, że nie krzepnie przed wydostaniem się na zewnątrz. Głównym zadaniem jest zmniejszenie upływu krwi w celu wspomożenia jej krzepnięcia w ranie i zamknięcia uszkodzonych naczyń krwionośnych. Można to uzyskać, uciskając ranę zgodnie z podanymi niżej wskazówkami. Ogólna zasada, której należy przestrzegać, zaleca utrzymanie w miarę możliwości miejsca zranienia poniżej poziomu serca. Nie próbuj oczyszczać poważnej rany wodą ani środkiem odkażającym. Natychmiast po udzieleniu pierwszej pomocy, wezwij pomoc specjalistyczną.

1) Połóż ofiarę i unieś zranioną część ciała.

2) Usuń z rany wszelkie łatwo dostępne obce ciała, np. odłamki szkła, ale nie wydłubuj niczego z głębi rany.

3) Uciśnij ranę kompresem, ściągając jej ewentualnie poszarpane krawędzie. Jeśli w ranie tkwią jeszcze jakieś obce ciała, unikaj bezpośredniego jej uciskania.

4) Utrzymuj ucisk rany, owijając kompres mocno bandażem lub pasami materiału.

5) Jeśli kompres nasiąknie krwią, nie zdejmuj go. Połóż następny i obandażuj go mocno.

Krwotok z nosaKrwotoki z nosa są zjawiskiem często spotykanym i mogą być wynikiem niewielkich urazów nosa. W razie krwawienia z nosa usiądź i pochyl się lekko do przodu. Zaciśnij palcami obie dziurki i przez około 10 minut oddychaj przez usta. Ucisk ten pozwoli na zakrzepnięcie krwi i zamknięcie uszkodzonego naczynia krwionośnego. Nie przeczyszczaj nosa kilka godzin po krwotoku bo może to spowodować oderwanie skrzepu.
Pomoc medyczna jest potrzebna, jeśli krwotok trwa ponad 20 minut i podejrzewasz złamanie nosa, gdy np. krwotok wystąpił po silnym uderzeniu w nos. Pomocy należy szukać także, jeśli krwotok z nosa następuje po uderzeniu w inną część głowy : może od wówczas sygnalizować pęknięcie czaszki.

Rany kłute
Głębokie rany zadane brudnymi przedmiotami - jak np. zardzewiały gwóźdź albo pazury zwierzęcia - niosą za sobą ryzyko zakażenia, ponieważ brud wnika głęboko do tkanek, a rana nie krwawi dość intensywnie, by go wypłukać. Jeśli po głębokim skaleczeniu lub odniesieniu rany kłutej występuje w kończynie drętwienie, mrowienie, lub uczucie słabości, mogły ulec uszkodzeniu leżące głębiej nerwy lub ścięgna. W razie głębokiego zranienia poleca sie antybiotyki i zastrzyk przeciwtężcowy.

ZACHŁYŚNIĘCIE
Jeśli dziecko zachłyśnie się kawałkiem pożywienia, lub innym przedmiotem, np. przypadkowo połkniętą małą zabawką i nie jest w stanie go wykrztusić, należy podjąć działanie w celu niezwłocznego usunięcia przeszkody. Sposób postępowania zależy od wieku i wzrostu dziecka. Po udanym usunięciu przyczyny zachłyśnięcia należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza. Dorosłym można pomóc stosując tzw. manewr Heimlicha, czyli ucisk jamy brzusznej, podobny do zabiegu wykonywanego w celu udzielenia pomocy dzieciom starszym.

Niemowlęta ( poniżej roku )
Ułóż dziecko na swoim przedramieniu twarzą do dołu, podtrzymując dłonią jego klatkę piersiową. Nasadą drugiej dłoni wykonaj kilka zdecydowanych, ale niezbyt silnych uderzen między łopatki.

Małe dzieci ( 1 - 9 lat )
Usiądź i ułóż sobie dziecko w poprzeg ud twarzą ku dołowi. Wykonaj kilka zdecydowanych uderzeń nasadą dłoni między łopatki. Uważaj, aby uderzenia nie były zbyt mocne. Jeśli to nie spowoduje usunięcia przeszkody, powtórz operacje.

Dzieci starsze ( powyżej 9 lat )
1) W pozycji stojącej podtrzymaj dziecko w pasie od tyłu, przyciskając do jego brzucha jedna pięść, skierowaną kciukiem ku górze. Drugą ręką obejmij pięść i wykonuj rytmiczne ruchy uciskające poniżej żeber. Jeśli nie nastąpi poprawa, powtórz trzykrotnie serię ucisków.

2) Jeśli po usunięciu przeszkody nie następuje przywrócenie oddechu, wykonaj sztuczne oddychanie metodą usta - usta.[/b]

SZOK
Szok jest to groźny dla życia stan, mogący być wynikiem poważnego urazu, znacznego upływu krwi, oparzeń, lub ogólnej infekcji. Jego głównym przejawem jest gwałtowny spadek ciśnienia krwi. Można podejrzewać stan szoku, jeśli ofiara blednie i poci się, a także jest senna lub wskazuje zaburzenia świadomości wskutek urazu. Wymagana jest szybka pomoc lekarska. Nie należy podawać pokarmów ani napojów.

Postępowanie z ofiarą szoku
Jeśli ofiara wydaje się w stanie szoku, ułóż ją na plecach, unosząc lekko nogi. Rozluźnij jej ciasną odzież i lekko okryj. Należy chorego uspokajać i dodawać mu otuchy.

PORAŻENIE PRĄDEM
Silne porażenie prądem może pozbawić ofiarę przytomności i spowodować zatrzymanie oddechu, a także spowodować głębokie oparzenia w miejscach zetknięcia źródła prądu z ciałem i uszkodzenia wewnętrzne. Po porażeniu prądem należy zawsze zasięgnąć porady lekarza, nawet jeśli wydaje się, że ofiara odniosła tylko nieznaczne obrażenia.

Co robić
Przede wszystkim odłącz prąd lub zlikwiduj kontakt ofiary z jego źródłem. Nie staraj się odciągnąć ofiary z miejsca wypadku, bo też możesz ulec porażeniu. Użyj np. drewnianego kija od miotły w celu usunięcia źródła prądu. Sprawdź oddech ofiary. W razie zatrzymania podejmij natychmiast sztuczne oddychanie metodą usta - usta, które czasem trzeba wykonywać nawet przez pół godziny. Po przywróceniu oddechu ułóż ofiarę w pozycji bezpiecznej, opatrz oparzenia i wezwij pomoc medyczną.[/b]

UTRATA ŚWIADOMOŚCI
Utrata świadomości to nie tylko stan śpiączki, ale także senności i zaburzeń świadomości, w którym chory nie reaguje na obecność innych osób. Może być wynikiem uszkodzenia mózgu, utraty krwi, niedotlenienia, zmian chemicznych krwi, lub przedawkowania niektórych leków. Główne zagrożenie polega na możliwości zablokowania górnych dróg oddechowych w wyniku zwiotczenia i zapadnięcia języka w głąb jamy ustnej lub niemożności odkrztuszania albo innych substancji w głąb gardła. Przede wszystkim należy sprawdzić, czy osoba nieprzytomna oddycha. Jeśli nie należy rozpocząć sztuczne oddychanie metodą usta - usta. Gdy ofiara oddycha, ale jej oddech jest głośny i świszczący, sprawdź wnętrze jamy ustnej i gardła, czy nie ma tam jakichś przeszkód, utrudniających oddychanie. Zaraz po przywróceniu normalnego oddechu rozluźnij odzież wokół szyi i klatki piersiowej ofiary. Ułóż ja w pozycji bezpiecznej. W miarę możliwości podłóż płaszcz lub koc w celu ograniczenia utraty ciepła i przykryj chorego. Postaraj się nie pozostawiać go bez opieki do nadejścia pomocy medycznej.

UWAGA :
Jeśli utrata świadomości nastąpiła po upadku lub zderzeniu i możliwy jest uraz kręgosłupa, nie układaj ofiary w pozycji bezpiecznej, chyba, że wymiotuje. W takich sytuacjach staraj się nie zginać kręgosłupa ofiary.[/b]

OPARZENIA
Oparzenia mogą być wynikiem wysokiej temperatury (ogień, para, lub gorące płyny), elektryczności lub żrących substancji chemicznych. W celu opatrzenia oparzeń należy przede wszystkim usunąć ich przyczynę, np. zdławić płomień. Oparzone okolice należy następnie jak najszybciej ochłodzić, zanurzając w zimnej wodzie, lub polewając. Pod żadnym pozorem NIE NALEŻY stosować maści bądź kremów, ani też przekłuwać pęcherzy. Po udzieleniu pierwszej pomocy należy wezwać pogotowie, jeśli oparzenia są rozległe, skóra uszkodzona, pokryta pęcherzami lub zwęglona, albo gdy ofiara cierpi wskutek bólu. Nawet niewielkie oparzenia twarzy lub rąk mogą pozostawić blizny, należy więc zawsze niezwłocznie zwrócić się o pomoc lekarza.

Drobne oparzenia
Drobne oparzenia można bezpiecznie leczyć w warunkach domowych, nawet jeśli spowodowały zaczerwienienie skóry lub powstanie pęcherzy, pod warunkiem, że uszkodzeniu uległa zewnętrzna warstwa skóry na niewielkim obszarze. Oparzenia słoneczne zwykle są traktowane jako uraz tego typu. Oparzenia powierzchniowe są bardzo bolesne, należy więc najpierw ochłodzić sparzony obszar w celu zmniejszenia bólu. Jeśli jest to możliwe, zanurz poparzoną część ciała w zimnej wodzie, lub trzymaj pod kranem przez conajmniej 10 minut albo do momentu zelżenia bólu. Jeśli utworzą się pęcherze nie przekłuwaj ich. Jeśli wystąpiły w miejscach, gdzie skóra może ulec otarciu, okryj je kompresem. Nie smaruj oparzeń maścią, kremem, ani tłuszczem. Wyjątkiem są lekkie oparzenia słoneczne, łagodzone często mieszaniną tlenku cynku lub wody wapiennej.

Opatrywanie oparzeń

1) Usuń części odzieży przesiąknięte gorącym tłuszczem, wrzątkiem, lub substancja chemiczną, jeśli nie przywarły mocno do skóry. Sucha, przepalona odzież może zostać.

2) Zanurz oparzone miejsce do zimnej, w miarę możliwości bieżącej wody na co najmniej 10 minut. Jeśli oparzenie jest rozległe, okryj je czystym ręcznikiem, nasączonym zimną wodą.

3) Po ochłodzeniu oparzenia okryj je suchą, czystą gazą lub kompresem. Nie stosuj waty, ani innych włóknistych materiałów opatrunkowych. Jeśli zabierasz oparzonego do szpitala, nie okrywaj oparzenia, każdy opatrunek będzie trzeba zdejmować, powodując nowy ból.

4) Utrzymuj oparzoną kończynę w górze, a jeśli ofiara jest przytomna w czasie oczekiwania na pomoc medyczną, podawaj niewielkie ilości zimnej wody do picia.

ZATRUCIA
Przypadkowe zatrucie jest jednym z najczęstszych powodów udzielanie pomocy w szpitalu, zwłaszcza dzieciom do 5 lat. O ile zatrucia u dorosłych bywają raczej wynikiem świadomego, lub przypadkowego przedawkowania leków oraz spożycia grzybów, to dzieci ulegają im wskutek spożycia alkoholu, leków, domowych środków czystości, chemikaliów, trujących roślin lub owoców. W niektórych przypadkach dziecko przyzna się do spożycia czegoś trującego, przeważnie jednak nie.
Zatrucie należy podejrzewać jeśli dziecko, lub osoba dorosła nagle zaczyna wymiotować, staje się apatyczna lub roztargniona, traci przytomność, albo jej oddech gwałtownie się zmienia. Jeśli podejrzewasz możliwość spożycia trucizny, nawet, gdy potencjalna osoba w danym momencie wygląda normalnie, niezwłocznie zasięgnij porady specjalisty. Zatelefonuj do lekarza, lub dyżurnego szpitala. Należy udzielić następujących informacji:

- co zostało połknięte,
- jaka ilość danej substancji została spożyta (w razie spożycia leku – ilość tabletek),
- kiedy to się stało,
- odwożąc osobę do szpitala weź ze sobą opakowanie substancji, które mogą być potencjalną przyczyną zatrucia.

	Forum Depresja nie bądźmy w niej Sami Strona Główna -> Pierwsza pomoc	Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1